Onderwerp "psychologische theorie"
Wat zijn emoties? En wat niet?
We gebruiken het woord "emoties" veel, zonder het echt helder te hebben wat emoties onderscheid van andere gevoelens en sensaties. Maar wat zijn nu eigenlijk emoties?
Een basislijstje (niet noodzakelijk compleet) met emoties is gemakkelijk te maken: angst, verdriet, kwaadheid, verrassing.
Laten we dit contrasteren met een lijstje gevoelens en sensaties die in ieder geval geen emoties zijn: vermoeidheid, fysieke pijn, zwakte / kracht, verbondenheid / onverbondenheid, eenzaamheid, minderwaardigheid / superioriteit, geilheid, gespannenheid / ontspanning.
Wat opvalt is dat de emoties kunnen gaan over die andere gevoelens: je kunt verdrietig zijn over een zwak gevoel, bang zijn voor de superioriteit van een ander die jouw minderwaardigheid betekent, verrast zijn door geilheid en kwaad over gespannenheid als je juist ontspannen wilt zijn en daarover frustratie ervaart. Andersom is wat minder waarschijnlijk. Als je bijvoorbeeld kwaadheid als superieur ervaart, of angst en verdriet als zwak, dan is er waarschijnlijk meer wat erachter zit. Er zou bijvoorbeeld angst kunnen zijn om inferieur of zwak te zijn - weer emotie, dus.
Wellicht kunnen we het helderder krijgen wat emoties zijn door ze te omschrijven.
Angst
We willen iets niet verliezen, wat we wel zouden kunnen verliezen. We vechten of vluchten om het veilig te stellen, of bevriezen als we geen optie zien.
Kwaadheid
We zetten extra kracht in om iemand te stoppen ons te kwetsen.
Verdriet
We hebben iets verloren wat we wilden behouden.
Verrassing
Iets wat iets voor ons betekent komt onverwacht naar ons toe.
Er is sprake van een beweging (of mogelijke beweging, of stoppen van beweging) in de emotie. Het woord 'motie' dat in 'emotie' zit, verwijst naar beweging. Kennelijk gaat emotie over 'bewogen worden'. Emoties zijn ook reacties op iets.
Dan zijn er nog wel meer emoties te benoemen, zoals frustratie, bezorgdheid, teleurstelling, blijdschap, haat, trots.
Frustratie
We worden tegengehouden en kunnen niet doorgaan met iets wat we willen.
Bezorgdheid
Iets lijkt niet meer te zullen gaan zoals we willen, en we proberen daar iets tegen te doen.
Teleurstelling
Iets wat iets voor ons betekent komt onverwacht niet naar ons toe.
Blijdschap
Een verlangen is bevredigd.
Haat
We staan machteloos tegenover iemand die ons kwetst, en willen diegene daarom vernietigen.
Grensgevallen zijn, wat mij betreft: liefde, passie, enthousiasme, schuldgevoel, schaamte, hoop, verlangen, hopeloosheid, radeloosheid, vertrouwen, trots.
Liefde, passie en enthousiasme zijn meer een manier waarop je met iets of iemand omgaat. Het zijn niet helemaal reacties. Schuldgevoel en schaamte zijn weer erg met het superego verbonden, maar ik ben wel geneigd ze emoties te noemen. Hoop en verlangen zijn weer niet echt een reactie, maar hopeloosheid en radeloosheid weer wel. Vertrouwen heeft meer met de afwezigheid van de emotie angst te maken.
Almaas beschrijft diverse essentiele staten. Dit zijn staten die tot het ware zelf behoren, niet tot het ego, en zijn geen emoties. Voorbeelden zijn: liefde, compassie, essentiele wil, essentiele kracht, nieuwsgierigheid, waarde, waarheid, innerlijke stilte.