Onderwerp "zelfonderzoek"
Schuldgevoel
De afgelopen tijd heb ik wat meer greep gekregen op het doorvoelen van schuldgevoel (een belangrijk aspect van het superego). Het is me nog duidelijker geworden dat je je om de raarste dingen schuldig kunt voelen. En ook dat het verdedigen tegen schuldgevoel een genant iets is.
Schuldgevoel is vaak niet werkelijk toepasselijk als het opkomt. Meestal betreft het oud gevoel, uit een andere situatie, dat uit het onderbewuste naar boven komt.
Mensen hebben in het verleden tegen mij gezegd dat iets "mijn eigen schuld is". Met als gevolg dat ik mij laatst schuldig voelde omdat ik me niet helemaal wakker voelde. Door het warme en benauwde weer van de laatste tijd en omdat ik wat dieper slaap als vroeger, dus dat was "mijn eigen schuld"!? Raar.
Grappig is, dat ik nu mijn schuldgevoel de schuld geef van me onplezierig voelen. Want schuldgevoel is immers onplezierig, en ik heb net laten zien dat het vaak ook nog eens onzin is.
Minder grappig, of misschien toch eigenlijk wel, is dat een belangrijke verdediging tegen schuldgevoel is om de schuldrichting om te draaien. Als ik mij schuldig voel, geef ik iemand anders de schuld. Dat hoeft niet noodzakelijkerwijs een direct verband met de situatie te hebben. Zo merkte ik dat ik, toen het (onbewust) bij me op kwam dat het mijn eigen schuld was dat ik me niet zo lekker voelde, ik de schuld van het me niet lekker voelen aan iemand anders gaf die me met enige regelmaat irriteert (maar niet op dat moment).
Nu voel ik me schuldig dat ik iemand anders de schuld gaf van iets waarvan ik dacht dat het mijn eigen schuld was.
Terwijl het totaal geen verschil zou maken als dat hele schuldgevoel er niet zou zijn geweest.
Het moeilijke van het doorvoelen van schuldgevoel (waardoor het zal verdwijnen) vind ik, dat ik vaak niet het idee heb dat ik werkelijk verantwoordelijk ben voor een probleem waarvoor ik me schuldig voel. Als ik het schuldgevoel toelaat, is dat gelijk aan schuld bekennen, wat ik nou juist niet wil doen. Ik moet dan dus, wetende dat het onzin is dat ik me schuldig voel, een oud gevoel dat opkomt uit mijn onderbewuste van "ik ben schuldig" toelaten. Maar dat lukt me tegenwoordig.
Omgaan met vermoeidheid
Ik merk dat ik vaak vermoeider ben dan ik zou willen zijn. Het is iets waar ik veel mee bezig ben, en waar ik de afgelopen tijd veel zelfonderzoek naar gedaan heb.
Ik ben geneigd het niet te waarderen vermoeid te zijn. Ik doe liever iets, dan dat ik rust neem, ik kijk bijvoorbeeld liever TV, of lees online kranten, dan dat ik op bed ga liggen rusten. Nadat ik hierover met mijn Diamond Approach teacher gesproken had, ben ik mezelf meer rust gaan gunnen, door als ik moe ben op bed te gaan liggen. Hierdoor ben ik me duidelijk beter gaan voelen.
Ik merk dat er dingen zijn die me tegenhouden goed te slapen. Soms word ik wakker, en ben ik geneigd te gaan piekeren over iets. Door diverse jaren van meditatie merk ik dit nu vrij snel op, en probeer ik te voelen wat ik dan aan het doen ben. Voelen vind ik 's nachts en 's avonds moeilijk, dus dat lukt dan niet echt goed, maar een andere keuze zie ik niet.
Ik ben er inmiddels achter dat wat er vaak gebeurd is, dat ik me radeloos over het een of ander conflict voel, en er toch wat aan probeer te doen. Na op te merken dat ik pieker, is het eerste dat ik dan voel een blik met opengesperde ogen, die verbonden is met het gevoel iets ergens aan te moeten doen. Na dieper voelen merk ik dan angst en radeloosheid. Na het voelen van de radeloosheid gaat de neiging dan weg, en voel ik me rustig.
Als ik 's avonds nog gevoelsmatig met iets bezig ben, zoals een conflict, of iets spannends wat eerder op de dag gespeeld heeft, dan heb ik moeite met slapen. Ik weet dat het doorvoelen en onderzoeken wat er speelt me ervan bevrijd, maar voelen vind ik 's avonds moeilijker. Door TV-kijken geef ik me er niet de gelegenheid voor. Dat ben ik de afgelopen maanden trouwens steeds minder gaan doen. Ik heb de indruk dat vroeg op bed gaan liggen wel iets is wat helpt.
Als ik overdag moe ben, ben ik geneigd mezelf te gaan pushen, om toch te doen wat ik wil of moet (werken bijvoorbeeld). Deze neiging ben ik al diverse jaren aan het onderzoeken. Hij wordt minder, maar het blijft toch een terugkerend fenomeen. Het pushen voel ik vooral in mijn kaken, ik ben dan geneigd ze op elkaar te persen. Algemeen voel ik dan minder. Er is een spanning in mijn lichaam die vooral de vermoeidheid minder voelbaar maakt, terwijl ik weet dat die er wel degelijk is.
Mijn indruk is dat het onderbewuste eigenlijk voor iedereen een houding van door vermoeidheid heen pushen creëert. Ik vermoed dat het algemene hoge caffeïne-gebruik (koffie, thee, cola, chocola) hierin een functie heeft. Ook het beluisteren van activerende muziek zou wel eens de functie kunnen hebben de niet gewaardeerde vermoeidheid te overstemmen. Het bekijken van films en series op TV met veel actie en geweld maakt ook wakker. Wat zou dat eigenlijk met de gezondheid van mensen doen?
Gevoelens in de spiegel - projectie
Toen ik nog niet zo bezig was met het bewust maken van mijn onbewuste gevoelens, merkte ik nogal eens op dat mijn gezichtsuitdrukking in de spiegel of op een foto een emotie uitstraalde die ik niet voelde. Vaak was dat verdriet, dat ik dan wel in de spiegel of op een foto zag, maar niet wilde voelen. Ik probeerde foto's van mezelf te maken waar die emotie niet zichtbaar op was, maar dat bleek bijna niet te doen.
Nu ik al weer diverse jaren bezig ben om mijn gevoelens wèl te doorvoelen, merk ik dat ik het verschijnsel nu tot mijn voordeel kan aanwenden. Als het na enige tijd proberen gevoelens toe te laten niet lukt door iets heen te komen, en ik hetzelfde maar blijf voelen, wil ik nog wel eens in de spiegel kijken om te zien of ik daar een gevoel zie dat ik nog niet gezien had. Vaak zie ik het daar dan wel. Dat kan dan voldoende zijn om er doorheen te komen, en ik zie dan in de spiegel mijn gezichtsuitdrukking ontspannen, nadat ik het onderdrukte gevoel daar zag.
Ik neem aan dat wat hier gebeurt projectie is. Normaalgesproken is het bij projectie zo dat je een gevoel dat je zelf onderdrukt bij de ander meent te zien. Als je bijvoorbeeld zelf kwaadheid onderdrukt, kun je dan het idee hebben dat de ander juist kwaad op jou is, terwijl dat niet zo is. In de spiegel is er ook een ander waarop je een gevoel projecteert - alleen is die ander jezelf.
Zelfonderzoek - Inquiry
In de Diamond Approach is de belangrijkste oefening de Inquiry. Dit is een zelfonderzoek waarbij je je gevoelens, sensaties en gedachten zoals die in het moment opkomen onderzoekt. Inquiry wordt zowel met anderen als alleen gedaan. Doe je Inquiry met iemand anders of met een leraar, dan beschrijf je al je gevoelens, sensaties en opkomende gedachten hardop.
Door het doen van Inquiry ontwikkel je het vermogen je gevoelens toe te laten. De gewone ego-staat, zoals vrijwel iedereen die heeft, is er een waarbij gevoelens selectief toegelaten of onderdrukt worden, dan wel op andere wijze gemanipuleerd. Die manipulatie leidt tot onechtheid, en de Inquiry leert je het tegenovergestelde.
Door de Inquiry en het toelaten van alle gevoelens wordt dat wat in het onbewuste zat bewust. Als gevoelens bewust worden, kunnen ze hun natuurlijke beloop hebben, dat wil zeggen dat ze oplossen. Het onbewuste lost dus langzamerhand op.
De Diamond Approach en de Inquiry zijn ontwikkeld door Hameed Ali en anderen. Zijn schrijversnaam is A.H. Almaas ('almaas' betekent 'diamant'), en in diverse boeken beschrijft hij de Diamond Approach.
Op deze video vertelt Almaas over zijn boek Spacecruiser Inquiry, en hoe hij de Inquiry oefening ontwikkelde.