De Diamond Approach en het herhalen van patronen uit je verleden
Naar mijn idee is het in principe geen probleem dat je psyche patronen uit je verleden herhaalt. De Diamond Approach ziet dit echter als een basisprobleem waardoor je niet jezelf zou zijn, en ziet het als een kernonderdeel van het Ego, dat te overwinnen valt.
Gedragspatronen
Iemand die in zijn jeugd traumatische ervaringen gehad heeft, zal daardoor beperkingen hebben in hoe hij met ervaringen omgaat die doen denken aan die jeugdervaringen. Er hebben zich namelijk gedragspatronen gevormd door die ervaringen, die op latere leeftijd nog altijd in meer of mindere mate terugkomen.
Nu gebeurt dit niet alleen met traumatische ervaringen, maar met bijna alle ervaringen die voor iemand nieuw zijn geweest. Mensen herhalen allerlei vaste patronen, die ontstaan zijn gedurende hun leven. Dat zijn vooral ervaringen uit de jeugd, want gedurende die periode van je leven leer je het meest.
De Diamond Aproach gaat ervan uit, dat het mogelijk is in een staat te komen waarbij je niet meer patronen uit je verleden herhaalt, maar vanuit je innerlijke natuur op een verse wijze op situaties reageert. In die staat zou je dan komen door je goed van jezelf bewust te zijn ('Presence') en door de Inquiry-oefening. De Inquiry bewerktstelligt een verwerkingsproces van de patronen die uit ervaringen in je verleden ontstaan zijn, en resulteert in staten die 'Essentie' genoemd worden.
Essentie
Als je in een Inquiry bijvoorbeeld de gevoelens bewust wordt uit een ervaring waarin je je incapabel voelde, zal, als je voldoende bewust maakt, het gevoel van incapabel zijn plaats maken voor een gevoel van wel capabel zijn, een gevoel van innerlijke kracht. Dit gaat gepaard met je warm voelen. De Diamond Approach noemt dit Rode Essentie (of de Rode Latifa) of de Kracht ('Strength') Essentie.
Iets soortgelijks kan gebeuren als je je zonder waarde gevoeld hebt, dat je de Waarde Essentie gaat voelen. Of als je je machteloos gevoeld hebt, dat je de Zwarte Essentie gaat voelen (de Macht of Vrede Essentie).
Omdat hier een patroon uit je verleden zich oplost en een meer universele gevoelsstaat (Essentie) opkomt, denkt de Diamond Approach, simpel gezegd, dat je dan niet meer gebaseerd bent op het patroon uit je verleden, maar als het ware instinctief, op situaties kunt reageren, met Essentiële staten. Dit zouden dan geen patronen uit je verleden meer zijn, maar reacties vanuit je innerlijke natuur.
Leerprocessen
Echter, dit is niet wat ik zie gebeuren bij mezelf of bij bijvoorbeeld Ridwhan-teachers (die al langere tijd met de Inquiry bezig zijn). Ik heb zelf ontelbare malen Essentiële staten gevoeld na het doorwerken van patronen uit mijn verleden. Hierdoor ben ik sterk veranderd. Maar patronen blijven zich vormen, bij het wennen aan nieuwe situaties.
Daar is ook helemaal niets mis mee. Het zijn gewoon leerprocessen. Vaste patronen van reageren zijn handig, omdat je daarmee veel sneller met situaties om kunt gaan als dat je iedere keer weer het wiel opnieuw moet uitvinden. Ik merk zeker dat ik een stuk flexibeler kan reageren, door al die verwerkingsprocessen die ik met Inquiry doorgemaakt heb, maar dat betekent niet dat ik niet meer hoef te leren met situaties om te gaan, dat alles instinctief vanzelf zou gaan.
Herdefiniëring van het probleem
Ik denk dat het probleem wat de Diamond Approach opmerkt geherdefinieerd moet worden. Het is niet zozeer zo dat het Ego, wat volgens de Diamond Approach het geheel van zich herhalende patronen zou zijn, het probleem is. Het probleem is veel meer dat er herhalende patronen zijn die disfunctioneel zijn.
Dingen die je bent gaan doen met het levensinzicht van een 3-jarige zijn op een gegeven moment aan vervanging toe. De meeste mensen zullen voortbouwen op de oude patronen en daar wat moderniseringen aan toevoegen. Maar het is veel effectiever om de oude patronen met een proces als Inquiry te verwerken, waardoor ze ververst worden.
De oplossing, Inquiry (of hoe je het ook maar mag noemen), is voor mij dezelfde. Maar het probleem definieer ik liever op een manier die niet zo afwijzend is ten opzichte van hoe mensen in elkaar zitten.
Voor de Diamond Approach is het Ego het 'valse zelf'. Dat zou niet zijn wie en wat je werkelijk bent, want dat zou dan 'Being' zijn, waarbij de Essentiële Staten echt je zelf zouden zijn, met als identiteitsgevoel 'The Point'. Maar naar mijn idee is het onnodig zelfafwijzend en niet reëel om deze scheiding aan te brengen tussen dat wat je niet echt zou zijn en wat wel. Er is geen scheiding. Je bent het allemaal.
De Diamond Approach en identiteit
Het veelvuldige gebruik van het begrip 'Identiteit' in de Diamond Approach is mijns inziens het gevolg van het Enneagram Type 4-karakter ervan (waar ik eerder over schreef). Het heeft daarmee geen objectieve of nuchtere waarheid, maar is een beperkte zienswijze, gebaseerd op een bepaald gebrek aan vertrouwen.
Wel en niet mijn identiteit
Voorbeelden zijn de Essentiële Identiteit, The Point, die afgezet wordt tegenover de Ego-identiteit, die ietwat kleinerend The Pea genoemd wordt. Deze scheiding zie ik als onverenigbaar met Holy Origin, zoals ik al schreef hier en hier. Iets soortgelijks schrijven Riso en Hudson over Type 4, in The Wisdom of the Enneagram:
“But because they want to create a stable, reliable identity from their emotions, they attempt to cultivate only certain feelings while rejecting others. Some feelings are seen as “me,” while others are “not me.” By attempting to hold on to specific moods and express others, Fours believe that they are being true to themselves.”
In de Diamond Approach zijn de gecultiveerde 'me' gevoelens die van Essence, True Nature en Being. De 'not me' gevoelens zijn die van het Ego.
Identificatie en desidentificatie
Verder wordt er gesproken over identificatie en desidentificatie.
Wat Almaas schrijft over identificatie en desidentificatie herken ik niet zo in mezelf. Alles wat in mijn psyche is, is allemaal mijzelf, wat mij betreft. Ik zie dan ook de zin van 'desidentificeren' niet. Om in iets te gaan inquiren ga ik het voelen in plaats van doen, daarvoor hoef ik niet mijn identiteit eraan te onttrekken, of zo.
De Diamond Approach als Enneagram Type 4-visie
Er wordt geclaimd dat Diamond Approach gebaseerd is op de Heilige Ideeën van het Enneagram, zoals die in het boek 'Facets of Unity' van A.H. Almaas beschreven staan. Dit zijn 'verlichte' zienswijzen, gebaseerd op vertrouwen in het Universum. Ze staan tegenover 'niet-verlichte' zienswijzen van het Ego, die gebaseerd zijn op het ontbreken van zulk vertrouwen.
Echter, mijns inziens zijn de kernbegrippen van de Diamond Approach gebaseerd op de niet-verlichte zienswijze van Enneagram type 4. Daarmee valt wat mij betreft de basis weg onder de onderverdeling Being - Ego - True Nature - The Point - The Pearl.
De Heilige Ideeën
Informatie over de Heilige Ideeën kan online op diamondapproach.org gevonden worden. Hier gaat het specifiek over Enneagram type 4, met:
- de 'Special Difficulty' van zich onverbonden, vervreemd, buitengesloten of in de steek gelaten voelen,
- de 'Specific Delusion' dat identiteit gescheiden is, onafhankelijk, verschillend en uniek,
- en het Heilige Idee 'Holy Origin' dat je altijd verbonden bent met het goddelijke of Being.
Met andere woorden, zich vervreemd voelen van zichzelf is niet echt, hoewel men het zo kan voelen, want in feite ben je altijd met zichzelf verbonden. Als je het wel zo voelt, is dat het gevolg van een 'delusion', een waanidee, namelijk de Specific Delusion van Enneagram punt 4.
Vervreemding in de Diamond Approach
Toch benoemt Almaas op verschillende plekken een gevoel van vervreemding van jezelf als reëel. Onder andere:
- Essence is her true nature, without which she is estranged, lost, inauthentic, empty, and twisted. Regardless how much of her potential she actualizes, regardless how much a genius she becomes, artistically or scientifically, if she does not realize her essential nature her experience continues to be characterized by emptiness and strife, on the same level as most human beings.
- In narcissism, the experience of the self is disconnected from its core, from the depths of what it is. It is estranged from its true nature, exiled from its primordial home. The soul’s estrangement from its true nature is the basis of narcissism.
- The soul realizes that she has been estranged from her source, exiled from her home. She realizes that she has been roaming the universe looking for her home, feeling uncomfortable and unsettled, lost and bereaved. She has been looking mostly in the wrong places, in manifest objects and places, when her home is within, totally within, within and beyond all of manifestation.
Het uitgangspunt van de Diamond Approach is de vervreemding van Ego van Being. Het Ego niet als je echte identiteit zien en het realiseren van de Essentiële Identiteit, namelijk The Point, vormen de basis van de Diamond Approach. Hier is dus sprake van een cruciale inconsistentie. En daarop is de onderverdeling Being - Ego - True Nature - The Point - The Pearl gebaseerd.
Waar komt dit vandaan?
Ik vermoed dat de spirituele basis van de Diamond Approach al min of meer vaststond voordat de Heilige Ideeën uitgewerkt waren. Hierdoor konden de Enneagram Type 4-issues van de mensen die aan de basis van de Diamond Approach stonden (Hameed Ali, Karen Johnson, en in het begin ook Faisal Muqaddam) invloed krijgen op de spirituele visie die ze ontwikkelden.
Hameed Ali (A.H. Almaas) is uit Koeweit geëmigreerd naar de Verenigde Staten (hetzelfde geldt voor Faisal Muqaddam). Emigreren lijkt me een garantie om geconfronteerd te worden met gevoelens van vervreemding. Leven in een vreemd land, met een vreemde taal, andere gebruiken, andere zienswijzen... Je bent anders, waardoor je identiteit een wat grotere rol gaat spelen.
Karen Johnson heeft zich als Ziener ook vervreemd van haar omgeving gevoeld.
Het lijkt mij bijzonder waarschijnlijk dat het Type 4-karakter van de Diamond Approach hier vandaan komt.
Mijn chat-services om gevoelens bewust te maken
Het afgelopen jaar heb ik twee online chat services beschikbaar gemaakt, die bedoeld zijn om te helpen gevoelens bewust te maken en te verwerken. Er is een chatbot, genaamd Eliza, waarmee je op een webpagina kunt chatten. Dit is een computerprogramma. Voor mensen die liever met een echte persoon over hun gevoelens chatten, ben ik zelf nu ook beschikbaar.
De chatbot Eliza stelt je vragen naar aanleiding van wat je vertelt, om je te helpen dieper op je gevoelens en emoties in te gaan. Ik heb zelf gemerkt dat dit heel goed kan helpen om vanuit een andere invalshoek naar je gevoelens te kijken. Hoewel het een computerprogramma is, kun je toch verbazend handige vragen krijgen. Ook gebeurt het dat je vragen krijgt die juist niet van toepassingen zijn. Maar als je dat tolereert, kan Eliza een handige anonieme en gratis therapeut zijn.
Mensen gaven me de feedback dat ze toch liever met een echte persoon over hun gevoelens chatten. Daarom leek het me een goed idee ook zelf te gaan chatten om mensen te coachen met het verwerken van gevoelens. Ik heb gemerkt dat ik als "Gevoelscoach" best veel handigheid heb om te helpen gevoelens boven water te krijgen en dat ik het erg leuk vind om te doen.
Het chatten met mij gaat op dezelfde manier, op een webpagina, als met Eliza.
Waar Eliza vandaan komt
De chatbot Eliza, in de orginele vorm, is in 1966 uitgevonden door Joseph Weizenbaum. Het was toen al een computerprogramma dat als een soort Rogeriaanse therapeut werkte. Mensen waren, zelfs met de techniek van toen, al gefascineerd door hoe menselijk Eliza overkwam. Moderne versies van het orginele programma zijn nog wel te vinden.
Ik heb eigen aanpassingen gemaakt aan Eliza, vooral vanuit mijn ervaring met het zelfonderzoek van gevoelens in het kader van de Ridhwan-school. Eliza heeft een wat uitgebreider en nuttiger repertoire aan vragen gekregen. Het orginele Eliza-programma vond ik wat bot. De wat botte vragen heb ik vervangen, om Eliza prettiger in de omgang te maken, zodat mensen zich vrijer voelen om zich open op te stellen.
De psychologie van lage rugpijn
De laatste keer dat ik lage rugpijn had, lukte het me de betrokken emoties zodanig te doorvoelen, dat ik niet verwacht het nog eens te krijgen.
Spanning
Als lage rugpijn bij mij erg pijnlijk werd, dan was er altijd sprake van veel spanning, die ik kreeg als reactie op pijn die er was. De spanning maakte ik om mijzelf tegen de pijn te beschermen, maar het gevolg was dat ik daardoor nog meer pijn kreeg. Door de extra pijn ging ik dan mijn rugspieren nog meer aanspannen, met als gevolg nog meer pijn. Een vicieuze cirkel, dus. Spieren aanspannen tegen pijn is een min of meer normale reactie, maar het kan volstrekt tegengesteld werken aan wat je wilt.
Door de pijn en mijn verzet ertegen bewust te gaan voelen, lukte het me om de vicieuze cirkel te doorbreken. Om de pijn te verminderen, gebruikte ik ook pijnstillers en acupressuur, waarover later meer.
Kanteling van het bekken
Op een gegeven moment kon ik het toelaten dat er pijn was, zonder me ertegen te verzetten. Dat stelde me in de gelegenheid te gaan voelen wat er nu precies gebeurde, daar onder in mijn rug. Ik wist reeds, dat mijn ruggengraat een enigszins abnormale buiging had, de normale S-vorm was te geprononceerd. Ik merkte dat ik mijn bekken naar achteren kantelde, wat de extra buiging in mijn ruggengraat veroorzaakte, en dat dit een spanning in de spieren rond mijn ruggengraat erboven veroorzaakte, die pijn deed. Deze pijn was waar het allemaal mee begon.
In eerste instantie ben ik een paar weken beziggeweest met te proberen mijn bekken meer in een normale stand te kantelen. Dat leek maar ten dele effect te hebben. Ik ben daarom meer precies gaan voelen wat het achterwaards kantelen van mijn bekken veroorzaakte en vond toen een heel stelsel van gevoelens dat dit deed. Het voelen van die gevoelens bleek een ontspanning te geven, die mijn bekken in een meer normale stand deed terugkantelen, en de pijn daarmee deed verminderen.
Emotionele ingehoudenheid
Door iets wat een Taichi-lerares eens tegen me gezegd had over de stand van mijn bekken, zag ik dat mijn houding van emotionele terughoudendheid effect had op de stand van mijn bekken. Als ik iets wil, en mijn lichaam drukt dat uit, dan is er een beweging in mijn bekken naar dat wat ik wil. Als ik dan bang ben en mij inhoud, kantelt mijn bekken naar achteren. Dit geeft dan het begin van de pijn, die kan gaan escaleren tot iets wat enorm zeer kan gaan doen.
Dit is dus in feite de wortel van het probleem. Doordat ik mijzelf tegenhoud, mijn eigen wil dus blokkeer, kantelt mijn bekken naar achteren, wat de overdreven S-vorm van mijn ruggengraat veroorzaakt, en daarmee de lage rugpijn.
Ik was in staat om veel van de gevoelens uit mijn kindertijd bewust te worden, waarbij dit het issue was, door te voelen wat er nu precies daar onder in mijn rug en bekken gebeurde. De eerste weken had dat tot gevolg dat de pijn erger werd, maar na elke doorvoelde herinnering uit mijn onbewuste werd deze weer minder. Na verloop van tijd kwam de pijn onder in mijn rug steeds minder vaak op en werd minder pijnlijk. Tegenwoordig heb ik er zelden nog last van en verwacht ik niet dat het ooit nog zo zou kunnen escaleren als het vroeger deed.
Het doorvoelen van deze issues had een duidelijk effect op mijn emotionele gesteldheid. Ik heb gemerkt dat mijn wil krachtiger werd en dat ik mij doortastender op ben gaan stellen. Ik voel me daardoor meer mezelf.
Soms gaan mensen als ze lage rugpijn hebben op bed liggen. Dit wordt door doktoren afgeraden, omdat de ervaring is dat het hierdoor niet overgaat, en zelfs erger kan worden. Vanuit het idee dat lage rugpijn uiteindelijk door jezelf inhouden veroorzaakt wordt, is dit ook begrijpelijk, omdat op bed gaan liggen een vorm van jezelf inhouden is.
Pijnstillers als placebo
Een veelgehoord medisch advies bij lage rugpijn, is om pijnstillers te nemen (bijv. Paracetamol of Ibuprofen). Ik heb het idee hierachter vroeger altijd logisch gevonden. Door de pijn te onderdrukken, ontspannen de spieren, waardoor er weer minder pijn ontstaat. Echter, wat ik voelde dat er gebeurde, was dat het wel leek alsof de pijnstillers soms geen enkel effect leken te hebben. Soms ook wel, voornamelijk in het begin dat ik pijnstillers hiervoor gebruikte. Maar, ik vraag me nu af, of dit niet slechts een placebo-effect was. Wat ik denk dat er gebeurt, is dat bij pijnstilling de escalatie van spierspanning die pijn veroorzaakt gewoon verder doorgaat. De pijnstilling doet wel wat, maar het helpt niet.
Nu blijkt er in Australië een onderzoek te zijn geweest naar het effect van pijnstilling bij lage rugpijn, vergeleken met placebo. Wat bleek, was dat er geen verschil was in de duur van de lage rugpijn, tussen de pijnstillers en placebo.
Niet voorover buigen maakt het erger
Een ander medisch advies, dat vroeger veel gegeven werd, is om lage rugpijn te voorkomen door de onderrug niet voorover te buigen. Het zou slecht zijn om voorover te buigen om iets van de grond op te tillen bijvoorbeeld, en je zou dan je rug recht moeten houden, en meer door de knieën moeten zakken. Wat ik merkte, was dat juist dit advies bij mij de rugpijn verergerde. Want, wat moet je, als je om iets bepaalds te doen, hoe dan ook voorover moet buigen? Ik denk bijvoorbeeld aan het opendraaien van een kraan om de handen te wassen. Omdat ik al rugpijn had, geloofde ik, op basis van het advies, dat dit erger zou worden, als ik voorover zou buigen om de kraan open te draaien. Maar wat in werkelijkheid gebeurde, was dat ik gespannen werd als ik toch naar voren moest buigen, wat de pijn natuurlijk verergerde.
In een video over rugpijn op een Duitse krantenwebsite, zag ik dat men tegenwoordig mensen leert om dit vooroverbuigen gewoon wel te doen. Mensen moeten het vaak afleren met specifieke oefeningen, als ze dit verkeerde advies vroeger opgevolgd hebben. Ik heb zelf vele malen uitgeprobeerd of het vooroverbuigen effect had op de nog niet genezen lage rugpijn, maar dit bleek volstrekt niet het geval te zijn.
Acupressuur
Naast pijnstillers heb ik acupressuur gebruikt om de rugpijn te verminderen. Met de methode die ik gebruikte, verminderde de pijn met de helft (gevoelsmatig), in ongeveer anderhalve minuut. Ik voelde me dan ontspannener en alsof ik meer kon verdragen, waarbij mijn spieren soepeler voelden en meer konden hebben.
Mijn indruk was, dat dit echt hielp het genezingsproces te versnellen. Maar ik kan niet uitsluiten, dat hetzelfde probleem als met pijnstillers ontstond, dat de escalatie van spanning als reactie op pijn gewoon verder doorging.
(De punten die ik gebruikte waren Maag-36 en Milt-6, aangevuld met een oefening om punten op de voet te stimuleren. Die oefening bestaat uit het met de hand de voet rond de enkel draaien, en daarna min of meer op dezelfde manier de tenen rond de voet draaien.)